Hoofdpijn is een veel voorkomende klacht, in de meeste gevallen onschuldig, met diverse oorzaken zoals verkoudheid, spanning en migraine, psychisch of door gebruik van veel koffie, cola of alcohol of juist door onttrekking daarvan. Van pijnstillers (analgetica) afhankelijke hoofdpijn is ook veelvoorkomend door veelvuldig gebruik van middelen als b.v. paracetamol, acetylsalicylzuur, Saridon, Diclofenac. Ernstige ziektebeelden gepaard gaande met hoofdpijn zijn: infecties (o.a meningitis, arteritis temporalis), hersenbloeding, hersentumor, hersenoedeem en hersentrauma, acuut glaucoom.
ACUUT = direct arts bellen ==> respons zo snel mogelijk
DRINGEND: Bel de verpleegkundige of de arts
NIET DRINGEND = dezelfde dag of volgende dag consult arts of artsenvisite
Hoofdpijn komt vaak voor en heeft meestal een onschuldige oorzaak (griep/ hormoonschommelingen/ stress/ spierspanning vanuit nek en schouder). Sommige soorten treden in aanvallen op. De cliënt heeft vaker last en herkent de symptomen.
Verkoudheid/sinusitis
(ontsteking van een bijholte van de neusholte). Adviseer gebruik van Xylometazoline.
Spanningshoofdpijn
Knellende/ drukkende meestal tweezijdige hoofdpijn en/of bandgevoel. De pijn loopt van de monnikskapspier, via schouder en nek over het hoofd. In tegenstelling tot migraine wordt het niet erger bij lichamelijke inspanning en kan enkele uren tot dagen aanhouden zonder misselijkheid of braken. Naast pijnstillers zijn warmteapplicatie (paraffine, warme vochtige handdoek, ‘hitte pit’) en/of fysiotherapie (massage en ontspanningsoefeningen) zinvol.
Migraine
Herhaalde aanvallen van matig tot heftig, meestal eenzijdige bonzende hoofdpijn met misselijkheid en braken. Soms voorafgaand aan de pijn een aura: sterren en flitsen zien. Verergert bij lichamelijke activiteit, overgevoeligheid voor licht/ geluid. Duur altijd 4 - 72 uur.
Clusterhoofdpijn
Aanvalsgewijze hevige bonzende/ stekende eenzijdige hoofdpijn rondom het oog of temporaal. Duur 15 minuten tot twee uur met bewegingsdrang. Vaak traant het oog aan de kant van de pijn en is het neusgat verstopt.
(Genees-) Middelen geïnduceerde hoofdpijn
Chronische hoofdpijn >3 dagen per week. Door dagelijks gebruik van pijnstillers, specifieke migraine middelen of > 5eenheden coffeïne per dag wordt de bloedspiegel te laag. Als onttrekkingsverschijnsel treedt weer hoofdpijn op.
Meningitis- Encefalitis (bacterieel/viraal)- hersenabces
Symptomen zijn hoge koorts, braken, sufheid, nekstijfheid en (bij bacteriële meningitis) puntbloedingen. Bij nekstijfheid is het zeer pijnlijk of onmogelijk de kin naar de borst te brengen, draaien van het hoofd is wel mogelijk. Puntbloedingen zijn in het begin een tot twee millimeter groot. Later kunnen deze rode puntjes met elkaar vervloeien tot grotere vlekken. De rode vlekjes verdwijnen niet wanneer men ze probeert weg te drukken met de vingertoppen of met een dik glas. Bij iedere verdenking op dit beeld meteen contact opnemen met de arts.
Subduraal hematoom
Door een schedeltrauma, soms met een uitstel van dagen tot weken. De kans daarop is groter als iemand bloedverdunners gebruikt. Na verloop van tijd verlammingsverschijnselen, gedrag- of bewustzijnsverandering.
Acuut glaucoom
Plotselinge drukverhoging in het oog met roodheid en visusdaling, heftige hoofdpijn, misselijkheid en braken. Acuut glaucoom leidt zonder behandeling in korte tijd tot blindheid. Bij iedere verdenking op dit beeld meteen contact opnemen met de arts
Hersentumoren
Geven zelden aanleiding tot intracraniële (binnen de schedel) drukverhoging en hoofdpijn, maar worden veel vaker ontdekt na functie-uitval of gedragsverandering.
Hersenoedeem
Hoofdpijn is soms de oorzaak van drukverhoging. Kan optreden bij CVA, hersenschudding. HELLP-syndroom (zwangerschap) en extreem hoge bloeddruk.
Aangezichtspijn
Aandoening van de zenuwen van het aangezicht kan hoofdpijn veroorzaken. Vooral de pijn na gordelroos in het gezicht is berucht omdat deze, vooral bij ouderen, jaren later nog heftige pijnaanvallen kan geven. Ook pijn door een ontsteking aan een kleine arterie ter hoogte van de slaap (arteritis temporalis) hoort tot deze categorie. Bij arteritis temporalis treden ook vaak visusklachten (tot zelfs blindheid) op. Vaak is de cliënt ook bekend met polymyalgia rheumatica (“spierreuma”)
Hoofdpijn bij hypertensieve crisis
Hoofdpijn wordt zelden veroorzaakt door hypertensie. Alleen bij zeer snel ontstane hypertensie (binnen enkele uren) of bij extreem hoge waardes (Syst> 240 en/of diastolisch > 120 mm Hg) kan hoofdpijn ontstaan die vaak gepaard gaat met misselijkheid, braken en visusstoornissen)
Dit instrument is ontwikkeld door samenwerkende VVT-organisaties in Zuidoost-Brabant. De inhoud is gebaseerd op protocollen van Vilans en informatie van Verenso. Een werkgroep in Zuidoost-Brabant zorgt voor het onderhoud.