Diarree:

Is een abnormaal (veranderd) ontlastingspatroon dat korter dan veertien dagen bestaat, waarbij dunne ontlasting wordt geproduceerd in een toegenomen frequentie, hoeveelheid en met een verhoogd watergehalte. Diarree is in het algemeen een symptoom van een ander probleem.

Acute diarree:

Komt zeer veel voor en gaat in de meeste gevallen vanzelf over binnen vier tot zeven dagen. Het wordt meestal veroorzaakt door een infectie (virus, bacterie of parasiet). Bekend binnen instellingen is de besmetting met het norovirus. Denk ook aan overleg met de GGD betreffende maatregelen. Ook kan de oorzaak liggen bij pas gestarte medicatie zoals AB, antihypertensiva, digoxine, SSRI, NSAID.

De huisarts behandelt acute diarree vrijwel altijd zelf. Het beleid richt zich in eerste instantie op voorlichting en in tweede instantie op het voorkomen of behandelen van dehydratie. Dit is een ernstige complicatie, die zelden voorkomt. Uit onderzoek blijkt dat in de verstandelijke gehandicaptenzorg diarree vaker voorkomt, mogelijk door het leven in woongroepen, de matige hygiëne en het frequenter gebruik van medicatie.

Chronische diarree:

Dit kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld het prikkelbare darmsyndroom, voedselovergevoeligheid (coeliakie bij downsyndroom), een chronische darmontsteking (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, diverticulitis), een ongezond voedingspatroon, bijwerkingen van medicatie, sondevoeding, het overmatig gebruik van suikers of kunstmatige zoetstoffen (light-producten). Er kan echter ook sprake zijn van overloopdiarree.

Dehydratie/uitdroging:

De angst voor uitdrogen is bijna altijd ongegrond. De kans hierop is bij volwassenen klein, maar ernstig zieken of kwetsbare ouderen zijn wel gevoelig voor uitdroging. Ze hebben een verminderd dorstgevoel, een verminderde nierfunctie en/of gebruiken diuretica. Zeker wanneer ze langer dan een dag frequent waterdunne diarree hebben of diarree met koorts en/of braken, moet men alert zijn op uitdroging.

Tekenen die op vochttekort wijzen, zijn: droge slijmvliezen van de mond, huilen zonder tranen, geen of donkere urine / langer dan een halve dag geen nat incontinentiemateriaal, een snellere hartslag dan normaal, sufheid en/of verwardheid, afgenomen huidturgor (beoordeling vereist ervaring), opvallende dorst, neiging tot flauw vallen. ORS kan gebruikt worden bij dehydratie of bij een verhoogd risico op dehydratie bij risicogroepen. Het vult mineralen, die door het vochtverlies verloren zijn gegaan, weer aan. Het gebruik van appelsap, cola, sportdrank, jus d’orange en kippenbouillon zijn onbruikbaar ter vervanging van ORS.

Medicijnen en diarree:

Diarree is een bijwerking van veel medicamenten zoals antibiotica, laxantia, digitalis, bètablokkers, NSAID’s, cytostatica en magnesiumzouten. Diarree beïnvloedt de opname van medicijnen en dehydratie beïnvloedt de werking ervan. Door bloedspiegel veranderingen kunnen bij gelijkblijvende dosis toxische bloedspiegels ontstaan. Bij diarree loopt de betrouwbaarheid van de pil gevaar, er is extra bescherming nodig.

Bij gebruik van anti-epileptica, lithium, dioxinen, corticosteroïden, anticoagulantia, analgetica, hypoglycemische middelen, insuline en orale anticonceptiva moet met de arts worden overlegd of aanpassen van de medicatie noodzakelijk is.

Overloopdiarree:

Dit is het gevolg van een verstopping in de darm. Dunne ontlasting kan hierlangs weglekken. Het is een uiting van ernstige obstipatie.

Rectaal bloedverlies:

Het inschatten van bloedverlies kan lastig zijn, zeker als het bloed vermengd is met water in de pot. Probeer een indruk te krijgen door te praten over begrippen als: druppelen, straaltje, kopje vol. Helderrood bloed is meestal onschuldig, maar verontrust de cliënt het meest, terwijl juist het met de ontlasting vermengde donkerrode bloed een indicatie kan zijn van ernstige oorzaken.

Reizigersdiarree:

Ontstaat meestal kort na aanvang van een bezoek aan sommige landen. Besmetting treedt op via voedsel en drank, meestal met speciaal type E. Coli-stammen.

Risicogroepen bij diarree:

Deze vergen extra aandacht. De cliënt kan in korte tijd ernstig ziek worden. Denk aan: kwetsbare ouderen, nierinsufficiëntiecliënten, cliënten met verminderde weerstand door een ziekte of de behandeling daarvan (HIV, DM, splenectomie, bestraling of cytostatica in verband met kanker, corticosteroïdgebruik), gebruik van medicatie die de dehydratie of elektrolytverschuivingen door de diarree kunnen verergeren (diuretica) of het gebruik van medicatie met een smalle therapeutische breedte. Daarnaast zijn cliënten met acute diarree die verblijven in een instelling een verhoogd besmettingsgevaar voor anderen.

De Bristol Stoelgangschaal of Bristol Stoelgangkaart is ontworpen om de vorm van menselijke ontlasting te verdelen in zeven categorieën. Vaak wordt deze gecombineerd gebruikt met een poepdagboekje om stoelgangproblemen in kaart te brengen.