Buikpijn kan door verschillende aandoeningen worden veroorzaakt, sommige zijn levensbedreigend vooral bij risicogroepen. Minder ernstige klachten kunnen een ernstige achtergrond hebben. Misselijkheid en braken komen veel voor. Als deze aan de buikpijn voorafgaan, is een alarmerende oorzaak minder waarschijnlijk.
ACUUT = direct arts bellen ==> respons zo snel mogelijk
DRINGEND: Bel de verpleegkundige of de arts
NIET DRINGEND = dezelfde dag of volgende dag consult arts of artsenvisite
Buikpijn
Pijn kan veel oorzaken hebben. Over het algemeen genomen is de oorzaak van de buikpijn niet ernstig. De plaats en de ernst van de pijn kunnen veel zeggen over de oorzaak, maar het blijft lastig om met zekerheid een diagnose te kunnen stellen. Zeker bij mensen met een verstandelijke beperking is het erg lastig om er achter te komen of de cliënt echt buikpijn heeft of dat er andere klachten zijn. Daarom is het belangrijk ook andere klachten uit te sluiten. Denk bijvoorbeeld aan oorklachten, hoofdpijn of veranderingen in omgeving. Bovendien ontbreekt de “klassieke” symptomatologie van veel ziektebeelden vaak bij mensen met een verstandelijke beperking. Vaak heeft men bij buikpijn last van de maag of darmen, maar ook de buikspieren, de galblaas, de pancreas, de appendix, de blaas, de baarmoeder, eierstokken, eileiders, de urineleiders, het peritoneum, de lever, de milt en sommige grote bloedvaten kunnen aanleiding geven tot buikpijn. Het is daarom van belang dat de aard, de intensiteit en de lokalisatie van de pijn zo nauwkeurig mogelijk omschreven worden, en dat ook gericht gevraagd wordt naar begeleidende verschijnselen. De behandeling is uiteindelijk afhankelijk van de oorzaak, de aard en de ernst van de pijn.
Ingewandenstoornissen
Een krampachtige pijn door de hele buik heen heeft vaak te maken met de spijsvertering, denk aan iets verkeerds gegeten, te snel gegeten of voedselvergiftiging. Diverse ingewandsstoornissen die buikpijn veroorzaken worden veroorzaakt door buikgriep met diarree.
Dunne darm
Pijn rond de navel kan wijzen op problemen in de dunne darm.
Hart
Pijn net onder de ribbenboog heeft veelal te maken met de maag, maar kan ook afkomstig zijn van het hart.
Galstenen
Een koliekpijn rechtsboven in de buik, soms met uitstraling naar het schouderblad wordt vaak veroorzaakt door galstenen.
Lever
Pijn in het rechter bovenkwadrant kan duiden op hepatitis en andere aandoeningen van de lever, soms pancreas.
Maagklachten
Een brandende pijn boven in het midden van de buik kan komen door maagproblemen zoals een gastritis of een maagzweer (ulcus duodeni/ventriculi).
Blindedarmontsteking
Een zeurende pijn rechtsonder kan wijzen op een blindedarmontsteking, problemen met de dikke darm of bij vrouwen de ovaria.
Blaasontsteking
Pijn in de onderbuik, eventueel ook in de rug treedt op bij een blaasontsteking. Als pijn door een blaasontsteking aanhoudt kan de ontsteking zich uitbreiden tot andere infecties in de buikholte tenzij deze behandeld wordt.
Prikkeling van het buikvlies
Dit kan bijvoorbeeld door een ontsteking (aan 1 of meerdere buikorganen) of een maligniteit komen. Peritoneale prikkeling leidt vaak tot een plankharde buik (defense musculaire), hoewel dit bij ouderen vaak minder uitgesproken is.
Langdurige obstipatie
Leidt tot een verstoorde darmpassage, verstoorde spijsvertering, paradoxale diarree, en verstoorde bloedvoorziening. Dit beeld leidt uiteindelijk vaak tot een langdurig krampende c.q. zeurende pijn diffuus in de onderbuik (veroorzaakt door diverticulose). Bij ontsteking van divertikels (diverticulitis) ontstaat een beeld van matige koorts, algemene malaise, anorexie en diffuse pijn. Dit beeld kan zelfs uiteindelijk tot weefsel versterving (darm-necrose) leiden.
Ileus
Volledig wegvallen van darmpassage, hetzij door verstopping (obstructie-ileus bijv bij tumor of volvulus) hetzij door verlamming (paralytische ileus).
Gynaecologie
Buikpijn onderin de buikstreek kan bij vrouwen ook veroorzaakt worden door problemen van gynaecologische aard.
Norovirus
Bij ouderen komt frequent het NOROVIRUS voor. Dit geeft de verschijnselen van een buikgriep en ontstaat binnen 16-48 uur na besmetting. De klachten verdwijnen meestal weer vanzelf na 1-4 dagen. Bij mensen met een kwetsbaar evenwicht kunnen de klachten aanzienlijk langer duren en ernstiger zijn. CAVE: uitdroging / besmettelijkheid.
Dit instrument is ontwikkeld door samenwerkende VVT-organisaties in Zuidoost-Brabant. De inhoud is gebaseerd op protocollen van Vilans en informatie van Verenso. Een werkgroep in Zuidoost-Brabant zorgt voor het onderhoud.