Collaps (syncope)

Dit is een tijdelijk, gedeeltelijk (=flauwte) of totaal bewustzijnsverlies als gevolg van een verminderde toevoer van bloed, resp. zuurstof en voedingsstoffen naar de hersenen

Orthostatische collaps

Ontstaat bij plotseling of snel opstaan; dit komt vaak voor bij ouderen doordat de bloeddruk stabiliserende reflexen verminderd werken; met name ook als bijwerking van medicatie, vooral bloeddrukverlagende medicatie

Shock

wordt gedefinieerd als een verandering van circulatie die leidt tot hypoxie op weefselniveau of levensbedreigende toestand waarin te weinig bloed met zuurstof naar de organen wordt vervoerd, doordat te weinig bloed in de slagaderen aanwezig is, de functie van het hart tekortschiet of door verwijding van belangrijke bloedvaten in het lichaam. Soorten shock:

• hypovolemische shock (bijv. verbloeding)
• cardiogene shock (bijv. na myocardinfarct)
• obstructieve shock (bijv. grote longembolie)
• distributieve shock (bijv. septische shock)

Het lichaam tracht het gebrek aan zuurstof te compenseren door enkele correctiemechanismen. Het hart pompt het bloed sneller rond (hartfrequentie), de ademhaling versnelt en de minder belangrijke organen zoals de huid krijgen minder bloed (bleek zien). Het lichaam reageert op het probleem en het slachtoffer wordt rusteloos en angstig. Bij een shock nooit iets te eten en drinken geven i.v.m. aspiratierisico. Anafylactische shock ontstaat door massale bloedvatverwijding tgv overgevoeligheid/allergie voor bepaalde stoffen (medicijnen, insectenbeten, voedingsstoffen)

Epilepsie

Epilepsie is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij regelmatig aanvallen optreden van veranderingen in de elektrische activiteit in de hersenen. Door het afgeven van elektrische impulsen communiceren hersencellen met elkaar. Bij een epilepsieaanval worden sommige hersencellen overactief en gaan in het wilde weg elektrische signalen afgeven. Deze ontstaan meestal doordat er een beschadiging is geweest, bijv. CVA (infarct of bloeding) of trauma, soms door intoxicatie met bepaalde stoffen, met name medicijnen (neuroleptica, antidepressiva). Aanvallen verschillen van persoon tot persoon. Epilepsie kan zich op vele manieren uiten, meest bekend zijn de gegeneraliseerde tonisch/clonische insulten met trekkingen van alle ledematen.

Partiële epilepsie uit zich door trekkingen van enkele spiergroepen. Soms zie je alleen absences, waarbij de cliënt even (enkele seconden tot soms enkele minuten “afwezig” is zonder flauwvallen of trekkingen; kenmerkend is dat de cliënt zich van deze periode niets kan herinneren (“black out”).

Om verdere schade aan hersenen (en lichaam)te voorkomen wordt een cliënt ingesteld op anti-epileptica. Vaak wordt bij hevige aanvallen diazepam/valium voorgeschreven (veelal in de vorm van stesolid = valium rectiole).

Hypoglycaemie

Bewustzijnsverlies kan optreden door een te laag glucosegehalte (glucose < 3,5 mmol)

Hyperglycaemie

Hyperglycaemisch coma door te lang een te hoog glucosegehalte (>20mmol) door b.v. een onbehandelde infectie.

CVA

CVA: acute verstoring van de cerebrale circulatie, gepaard met neurologische uitvalsverschijnselen. Cerebrovasculaire accidenten worden grofweg ingedeeld in bloedige CVA's (hersenbloedingen) en niet-bloedige CVA's (herseninfarcten).

Ischemische beroertes of CVA's ontstaan als een bloedvat verstopt raakt. De oorzaak van de blokkade is meestal een klonter of stolsel. De klonter kan in de bloedvaten van de hersenen ontstaan of in bloedvaten die bloed van het hart naar de hersenen brengen. Dit type beroerte wordt een hersentrombose genoemd. Deze klonters ontstaan typisch op plaatsen waar aderverkalking of atherosclerose de bloedvaten beschadigd heeft.

Hersenbloedingen ontstaan wanneer een bloedvat in of rond de hersenen openbarst. Als dit gebeurt krijgen de hersencellen ook geen voedingsstoffen en zuurstof meer en sterven geleidelijk af. Het bloed dat uit het bloedvat vloeit duwt het normale hersenweefsel weg.

2 soorten bloeding:

1.Subduraal haematoom: 

een bloeding (hematoomvorming) tussen het spinnenwebvlies en het harde hersenvlies. Oorzaken: De bloeding bij een subduraal hematoom kan acuut ontstaan door ernstig hersenletsel, bijvoorbeeld door een ongeluk. Hierbij ontstaat er ernstige kneuzing van de hersenen en scheurt de ader. De bloeding kan echter ook langzaam ontstaan. Dit gebeurt meestal bij oudere mensen waarbij door de leeftijd de hersenen vaak al wat gekrompen zijn.

De ruimte tussen het harde hersenvlies en hersenoppervlak is hierdoor groter waardoor de bloedvaten tamelijk gestrekt lopen om deze ruimte te overbruggen. Een kleine schok, zoals het stoten van het hoofd, kan dan al een bloeding veroorzaken. Verder hebben mensen met stollingsstoornissen of vaatafwijkingen een groter risico op een subduraal hematoom.

Verschijnselen: hoofdpijn, misselijkheid (soms met braken), verlamming aan een arm of been, spraakproblemen, epileptische aanvallen met schokken van armen en benen, achteruitgang van geestelijke vermogens (verwardheid, vergeetachtigheid, gedragsveranderingen), incontinentie, slaperigheid en/of suf worden, bewusteloosheid. De verschijnselen van deze langzaam verlopende bloeding zijn soms pas na dagen of weken waarneembaar.

2.Subarachnoïdale bloeding:

Een bloeding rond of in de hersenen onder het spinnenwebvlies (arachnidea). Subarachnoidale bloedingen worden vaak veroorzaakt door het openbreken van een aneurysma, een abnormale uitstulping van een bloedvat. Deze abnormale uitstulping ontstaat op een zwakke plek in een hersenbloedvat. Uiteindelijk kan dit aneurysma openbarsten en een hersenbloeding veroorzaken.

De verschijnselen zijn een zeer plotseling optredende heftige en aanhoudende hoofdpijn en nekpijn. Veel cliënten beschrijven een ‘knapje’ of slag in de nek. Als de bloeding zeer ernstig is, kan er beschadiging van hersenfuncties optreden met bewustzijnsverlies of coma.

TIA

TIA: (TransientIschaemic Attack): 20 tot 40% van alle beroertes wordt voorafgegaan door kortdurende verschijnselen: TIA. Dit is een voorbijgaande aanval (binnen 24 uur zijn de verschijnselen verdwenen) door belemmering in de bloedtoevoer. Deze voorboden kunnen zich soms meerdere malen herhalen voordat een beroerte ontstaat. Een TIA valt niet onder CVA.

Stuporeus

De cliënt reageert niet meer op prikkels. Sterke vermindering of totale opheffing van de geestelijke functies gepaard gaande met onbeweeglijkheid van het lichaam, kan optreden na hevige emoties, kan een uiting zijn van een depressie, of van een andere functionele psychiatrische stoornis. Het kan ook het gevolg zijn van een hersenaandoening of een stil delier.

Hartritmestoornissen

Bij een ritmestoornis slaat het hart te snel (tachycardie), of te langzaam (bradycardie), of onregelmatig. Hierdoor kan bewustzijnsverlies optreden.

Vaso-vagale collaps

Dit is de meest voorkomende vorm van flauwvallen. Het tijdelijk en omkeerbaar bewustzijnsverlies (syncope) wordt uitgelokt door een vasculaire stimulatie door de hersenzenuw. Het betreft dus voornamelijk een plotse vagale stimulatie die een onvoldoende doorbloeding uitlokt. Deze vasculaire stimulus kan op haar beurt veroorzaakt worden door een scala van factoren die alle leiden tot hetzelfde beeld van flauwvallen. De Vaso-vagale syncope kan dus veroorzaakt worden door vele aandoeningen of factoren.